Οι προηγούμενες γενεές πού πέρασαν από την Ύδρα μέσα από την προσωπική τους εργασία, την υψηλή αισθητική τους σε σχέση με τον χώρο, τα υλικά και την τέχνη τους, κατάφεραν να οικοδομήσουν και να μας παραδώσουν το οικιστικό θαύμα που όλοι μας σήμερα θαυμάζουμε: το θαύμα της σημερινής Ύδρας που η μοναδικότητα της είναι απαράμιλλη στην υφήλιο.

Η μοναδικότητα του οικισμού στηρίζεται στον αρχιτεκτονικό του ρυθμό, με τα ιστορικά διατηρητέα πετρόκτιστα αρχοντικά και σπίτια της, τα υπέροχα όμορφα καλντερίμια του και τον μοναδικό ρυμοτομικό σχεδιασμό του. Στην Ύδρα έχει γίνει μια μοναδική σύνθεση με αποτέλεσμα τη σημερινή ομορφιά του νησιού. Με διάφορα προεδρικά διατάγματα αλλά και την ιδιαίτερη προστασία του Υπουργείου Πολιτισμού, το νησί αλλά και η πόλη της Ύδρας έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος και η πόλη αρχιτεκτονικά προστατευμένη και ιστορικά διατηρητέα.

Όλα αυτά τα πανέμορφα αρχοντικά κτίρια φτιαγμένα από την γκρίζα πέτρα του νησιού θεωρήθηκαν (και είναι) μνημεία και αποφασίστηκε να προστατευτούν από το επίσημο κράτος από ενδεχόμενες αυθαιρεσίες γιατί το μεγαλύτερο μέρος της γραφικότητας η Ύδρα το χρωστάει στον παραδοσιακό χαρακτήρα  και στην  αρχιτεκτονική της. Υπάρχουν υπέροχα αρχοντικά αλλά και απλά σπίτια κτισμένα με σεβασμό και μεράκι από τους ντόπιους μαστόρους, οικοδόμους και ξυλουργούς. Τα περισσότερα από αυτά έχουν σχήμα ορθογώνιο με ξύλινες παραδοσιακές πόρτες και παράθυρα, ψηλές μάντρες και ξύλινες κεραμοσκεπές.

Τα βασικά παραδοσιακά επαγγέλματα του νησιού είναι του Οικοδόμου και του Ξυλουργού. Είναι τα επαγγέλματα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο από τότε που άρχισε η οικοδομική άνθιση του νησιού έως και τα σημερινά χρόνια. Οι οικοδόμοι σε συνάρτηση και σύνθεση με τους ξυλουργούς ανέδειξαν την μοναδικότητα του οικισμού.

Το επάγγελμα του Ξυλουργού όπως και του Οικοδόμου διαιωνίστηκε από πατέρα σε γιό και η τέχνη του απέκτησε έναν ιερό χαρακτήρα, ταυτόχρονα όμως επέδειξε θαυμαστά αρχοντικά, σπίτια, σοκάκια με πετρόπλακες, χειροποίητα «έργα τέχνης» όπως ξυλόγλυπτα ταβάνια, πανέμορφες πόρτες, παράθυρα, έπιπλα και άλλα ξύλινα κομψοτεχνήμα.

Έτσι και στα σύγχρονα χρόνια οι συνεχιστές αυτής την παράδοσης συνεχίζουν το έργο των προγενέστερων γενεών με το ίδιο μεράκι και με προηγμένες πλέον τεχνικές δίνοντας πλέον το στίγμα τους όπως και οι προηγούμενοι  στην συνέχεια του παραδοσιακής και αρχιτεκτονικής υφής της Ύδρας.